SARS-CoV-2 महामारीको समयमा, हातको सरसफाइको महत्त्वलाई भाइरसको फैलावटलाई नियन्त्रण गर्न महत्त्वपूर्ण रूपमा बढावा दिइएको छ । यस ब्लगमा, जर्ज मेसन विश्वविद्यालय, संयुक्त राज्य अमेरिकाका माइक्रोबायोलोजी र संक्रामक रोगमा पीएचडी विद्यार्थी सुनील पाण्डेले एन्टिमाइक्रोबियल सफाई उत्पादनहरूले अन्य संक्रामक रोगहरूमा पार्ने प्रत्यक्ष अप्रत्यक्ष प्रभावबारे छलफल गर्नु भयको छ ।

जब COVID-19 महामारी फैलेयो, वैज्ञानिकहरू, सरकारहरू र राष्ट्रिय र अन्तर्राष्ट्रिय एजेन्सीहरूले जनतालाई ह्यान्ड सेनिटाइजरहरूको प्रयोग सहित उचित हात स्वच्छता अभ्यास गर्न आग्रह गरे। सरसफाइमा बढेको जोडले ह्यान्ड सेनिटाइजर र सफाई उत्पादनहरूको मागमा बृद्धि भयो।

दुर्भाग्यवश, यी उत्पादनहरू वरपरका सिफारिसहरूले तिनीहरूको जिम्मेवार प्रयोग वा यी उत्पादनहरूले ब्याक्टेरियामा पार्ने प्रभावबारे छलफल गरेनन्। नतिजाको रूपमा, कोरोनाभाइरस महामारीले एन्टिमाइक्रोबियल प्रतिरोध (AMR) को खतरा बढाएको देखिन्छ।

धेरै अस्पतालहरूले माध्यमिक ब्याक्टेरियल संक्रमणहरू कम गर्न एन्टिबायोटिक्सको साथ COVID-19 बिरामीहरूको उपचार पनि गरिरहेका छन्। एन्टिबायोटिकको बढ्दो प्रयोगले प्रतिरोधी ब्याक्टेरिया बढी असामान्य हुन सक्छ।

एन्टिबायोटिक र एन्टिभाइरल, एन्टिप्रोटोजोल र एन्टिफङ्गल औषधिहरू जस्ता एन्टिमाइक्रोबियलहरू स्वास्थ्य सेवामा धेरै रोगहरूको उपचारको रूपमा प्रयोग गरिन्छ। यी औषधिहरूले हामीलाई संक्रमण विरुद्ध लड्न मद्दत गर्दछ – विशेष गरी यदि हाम्रो प्रतिरक्षा प्रणाली कमजोर भयको अबस्थामा । सूक्ष्मजीवहरू एन्टिमाइक्रोबियल यौगिकहरूको सम्पर्कमा आएपछि उत्परिवर्तन गर्न सक्छन् र एन्टिबायोटिकको दुरुपयोगले धेरै ब्याक्टेरियाहरूमा एन्टिमाइक्रोबियल प्रतिरोधी क्षमता बढाउँदैछ। COVID-19 महामारीको समयमा, स्वास्थ्य सेवा संस्थाहरू र जनताका सदस्यहरूले SARS-CoV-2 को जोखिमलाई कम गर्न विभिन्न हात सेनिटाइजरहरू प्रयोग गरिरहेका छन्।

प्रश्नहरू उठ्छन् कि ह्यान्ड सेनिटाइजरको प्रयोगले SARS-CoV 2 संक्रमणको जोखिम कम गर्छ कि! के हामीले प्रयोग गर्नु अघि ती हात सेनिटाइजरहरूको लेबल पढिरहेका छौं? के हामी निर्माता द्वारा दिइएको प्रोटोकल प्रयोग गर्न सिफारिस पालना गर्दैछौं? सेन्टर फर डिजिज कन्ट्रोल (CDC) को प्रतिवेदनले देखाएको छ कि अमेरिकाले मात्र 2018 मा 2.8 मिलियन एन्टिबायोटिक-प्रतिरोधी संक्रमणहरू रेकर्ड गरेको छ, र 35,000 भन्दा बढी मानिसहरू एकै वर्षमा प्रतिरोधका कारण मरे। विश्व स्वास्थ्य संगठन (WHO) का अनुसार, AMR शीर्ष १० विश्वव्यापी सार्वजनिक स्वास्थ्य खतराहरू मध्ये एक हो।

औषधि प्रतिरोधी क्षमता बढ्दै जाँदा, एन्टिबायोटिकहरू संक्रमणको उपचारमा क्रमशः कम प्रभावकारी हुनेछन्।विकल्पहरू सकिन लाग्दा प्रतिरोधी सङ्क्रमणहरूको उपचार गर्न हामीलाई तत्काल नयाँ एन्टिमाइक्रोबियलहरू चाहिन्छ। अहिले नै एन्टिबायोटिक र स्यानिटाइजरको प्रयोग गर्ने तरिका परिवर्तन गरेनौं भने भविष्यमा आउने नयाँ एन्टिबायोटिकले पनि त्यस्तै नियति भोग्नुपर्नेछ ।

ह्यान्ड सेनिटाइजर-सम्बन्धित प्रतिरोध चिन्ताको अर्को क्षेत्र हो। ह्यान्ड सेनिटाइजरहरू अन्य प्रक्रियाहरूसँग संयोजनमा प्रयोग गर्न आवश्यक हुन सक्छ र सधैं उचित रूपमा प्रयोग गर्नुपर्छ। ब्याक्टेरियालाई प्रतिरोधी बन्नबाट जोगाउने एउटा तरिका भनेको मानिसहरूले आफ्नो हातलाई 20-30 सेकेन्डसम्म सफा गर्नु हो।

ब्याक्टेरियाले केहि सफा गर्ने रसायनहरूको प्रतिरोध पनि विकास गर्न सक्छ यदि तिनीहरू कम एकाग्रतामा बारम्बार उजागर हुन्छन् वा यदि प्रयोग विरलै हुन्छ। रासायनिक पातलो, वा अनियमित प्रयोगले सबैभन्दा प्रतिरोधी स्ट्रेनहरूलाई बाँच्नको फाइदा प्रदान गर्न सक्छ, जसले अन्ततः माइक्रोबियल जनसंख्याको समग्र प्रतिरोधमा वृद्धि निम्त्याउँछ।

धेरै अनुसन्धानले पहिले नै देखाइसकेको छ कि अस्पतालको कीटाणुनाशकहरू ब्याक्टेरियाका केही प्रकारहरू विरुद्ध कम प्रभावकारी हुन्छन्, र प्रतिदिन प्रतिरोध बढ्दै गएको छ। उदाहरण को लागी, 2018 मा Pidot र सहकर्मीहरु द्वारा संचालित अनुसन्धानले देखायो कि ब्याक्टेरिया Enterococcus faecium – जुन अस्पताल-अधिग्रहित संक्रमण को प्रमुख कारणहरु मध्ये एक हो – अल्कोहल सेनिटाइजरहरु को लागी अधिक प्रतिरोधी बनिरहेको छ।

हामीले के गर्न आवश्यक छ भने हात सेनिटाइजरहरू र प्रिस्क्रिप्शन औषधि जस्ता सफाई उत्पादनहरू प्रयोग गर्नुहोस्। प्रदान गरिएका निर्देशनहरू सावधानीपूर्वक पढ्नुहोस्, किनकि कुनै पनि विचलनले तिनीहरूलाई प्रभावहीन बनाउन सक्छ जब त्यहाँ कुनै स्वीकृत प्रोटोकलहरू छैनन्, पातलो बनाउने वा अन्यसँग उत्पादनहरू संयोजन नगर्नुहोस्। धेरै मानिसहरूले घरेलु स्यानिटाइजरहरू बनाइरहेका छन् – हामीले सरकारी साइटहरू, स्वीकृत संस्थाहरू र अनुमोदित रेसिपीहरू र सामग्रीहरू प्रभावकारी छन् भनी सुनिश्चित गर्नका लागि सल्लाहहरू पालना गर्नुपर्छ।

त्यसैले, स्यानिटाइजर र केमिकल क्लीनरहरू प्रयोग गर्दा हामीले COVID 19 र अन्य रोगहरूबाट आफूलाई कसरी सुरक्षित राख्ने भन्ने बारे सोच्न आवश्यक छ तर अझ धेरै एन्टिमाइक्रोबियल-प्रतिरोधी सूक्ष्मजीवहरू देखा पर्न सक्ने वातावरण सिर्जना गर्नबाट जोगिनै पर्छ। एन्टिमाइक्रोबियल प्रतिरोधले पहिले नै विश्वव्यापी रूपमा प्रति वर्ष 700,000 भन्दा बढी मृत्युहरू निएम्तेयको छ ; प्रतिरोधको थप प्रभावलाई रोक्नको लागि हामीले सावधानीपूर्वक कार्य गर्नु धेरै महत्त्वपूर्ण छ।

मैले यो भनेको होइन कि हामीले सेनिटाइजरहरू पूरै फ्याँक्नु पर्छ, तर मलाई लाग्छ कि हामीले तिनीहरूलाई प्रयोग गर्ने तरिकामा पुनर्विचार गर्ने समय आएको छ।

-सुनिल पाण्डे