जनवरी १२ देखि सुरु भएको न्यूयोर्क स्वास्थानी महोत्सव २०२५ मा ९ फेब्रुअरीसम्म १३५,००० डलर संकलन गरिएको छ। संकलित रकम न्युयोर्कको रिजउडमा नेपाली मन्दिर, समुदाय र सांस्कृतिक केन्द्र निर्माणका लागि प्रयोग गरिनेछ। महोत्सव १३ फेब्रुअरीसम्म जारी रहनेछ । यस हप्ताको सबैभन्दा ठूलो दान अमित प्रताप शाह र परिवारबाट आएको हो। उनले ५ हजार ५ सय ५५ डलर दान गरेर आफ्ना तर्फबाट कुल दान रकम १०,६६६ डलर बनाएका छन् । यसअघि पनि उनीहरुले ५ हजार १ सय ११ डलर दान गरिसकेका थिए।

योसँगै अमित प्रताप शाह र परिवारलाई गोल्डन फन्डिंग ट्रस्टी को रूपमा सम्मानित गरिएको छ । शाह परिवारको दान विशेष रूपमा दुर्गा मन्दिर र नेपाली समुदाय केन्द्रको पुनर्निर्माणमा राम जानकी विवाह मण्डप निर्माण गर्न समर्पित गरिएको छ। यसबारे अमित प्रताप शाहले भने, “हामी आर्थिक रूपमा अत्यन्त सम्पन्न नभए पनि, मेरो परिवार र म हाम्रो समुदायको सेवा र हाम्रा परम्पराहरूको संरक्षणमा गहिरो प्रतिबद्धता राख्छौं। हाम्रो योगदान व्यक्तिगत सम्पन्नताको लागि होइन, सांस्कृतिक संरक्षणलाई साझा जिम्मेवारीका रूपमा स्थापित गर्ने उद्देश्यले गरिएको हो। म सबैलाई आह्वान गर्छु कि उनीहरूले सकेको योगदान दिनुहोस् ताकि हाम्रो विश्वास, परम्परा, र पहिचान आगामी पुस्ताहरूका लागि सुरक्षित रहोस्।”

“ हाम्रो सांस्कृतिक धरोहर हाम्रो पहिचान हो, र यसलाई भविष्यका पीढीहरूका लागि जोगाउन र प्रवर्धन गर्न हाम्रो जिम्मेवारी हो। नेपालमा संसारका सबैभन्दा ठूलो हिन्दू र बौद्ध धर्मका समुदायहरू छन् र हाम्रो सांस्कृतिक धरोहरले संसारभरिमा एक बलियो प्रभाव राख्दछ। मैले निवेदन गर्दछु कि रिड्जवुड नेपाली सोसाइटीका कार्यकारी र साधारण सदस्यहरूले दुर्गा मन्दिरको नामलाई ‘नेपाली मन्दिर’ मा परिवर्तन गर्ने विषयमा विचार गर्नुहोस्—यो नाम एकता, समावेशिता र हिन्दू र बौद्ध समुदायहरूको साझा आध्यात्मिक र सांस्कृतिक धरोहरको प्रतिनिधित्व गर्दछ। ‘नेपाली मन्दिर’ शब्दले हाम्रा विविध परम्पराहरूलाई एउटै छतमा संरक्षण गर्न सुनिश्चित गर्दै हाम्रो राष्ट्रिय पहिचानलाई व्यक्त गर्दछ। यो नेपाली-अमेरिकी पहिचानको वास्तविक प्रतिनिधित्वको दिशामा एक कदम हो, जसले हाम्रो जनतालाई एकतामा ल्याउँछ र विविधतालाई अपनाउँछ।” शाहले थपे ।

सिराहा, नेपालका मूल निवासी अमित प्रताप शाह २००७ देखि न्यूयोर्कमा पत्नी आशा साह, छोरा अक्स्टिन शाह र छोरी एन्जेला साहसँग बसोबास गर्दै आएका छन्। आशा साह न्यूयोर्क सिटी हेल्थ एन्ड हस्पिटल्समा रजिस्टर्ड नर्स हुन्। उनका छोराछोरी सांस्कृतिक र समुदाय क्रियाकलापहरूमा संलग्न छन् र यस वर्ष ऐतिहासिक स्वास्थानी सांगीतिक नाटकमा भाग लिएका थिए। साथै, अमित प्रताप शाह मिथिला सेन्टर यूएसएका संस्थापक अध्यक्ष हुन् र २०१९ देखि न्यूयोर्कस्थित संयुक्त राष्ट्रसंघ मुख्यालयमा मिथिला महोत्सव तथा कला प्रदर्शनी आयोजना गर्दै आएका छन्, जसको उद्देश्य आफ्नै समुदायको विरासत संरक्षण गर्नु हो।

ऐतिहासिक सांस्कृतिक प्रदर्शन

स्वास्थानी उत्सवमा पहिलो पटक स्वस्थानी बरत कथा र भगवान शिव तथा देवी पार्वतीको दिव्य मिलनको कथा चित्रण गर्दै एक भव्य सांगीतिक सांस्कृतिक कार्यक्रम प्रस्तुत गरियो। यो मनमोहक प्रस्तुति कार्यक्रममा प्रमुख आकर्षण बन्यो र दर्शकलाई मन्त्रमुग्ध गरायो। २० भन्दा बढी बालबालिकाले यस नाटकमा भाग लिए, जसले सामूहिक रूपमा २५ सय डलरको योगदान गरे। यो आर्थिक योगदानले उनीहरूलाई दोस्रो उच्च दानकर्ता बनायो।

नाटक लेखन र निर्देशन अमित प्रताप शाहले गरेका थिए भने, नृत्य निर्देशन प्रज्ञा पन्थीले गरिन्। नाटक निर्माता तथा निर्देशक अमित प्रताप शाह शाहले भने, “हाम्रा बालबालिका र युवा कलाकारहरूले स्वास्थानी कथालाई मंचमा जीवन्त रूपमा प्रस्तुत गरेको दृश्य हेर्नु भावनात्मक र गर्वको क्षण थियो। यदि हामी हाम्रो युवा पुस्तालाई यस्ता परम्परामा सक्रिय रूपमा संलग्न गराउँदैनौं भने, समयसँगै ती परम्पराहरू हराउन सक्छन्। तिनीहरूको उत्साह र समर्पणले हामीलाई आशा दिन्छ कि हाम्रो संस्कृति आगामी पुस्ताहरूका लागि जीवित रहनेछ।”

नृत्य निर्देशक प्रज्ञा पन्थीले भनिन्, ” हाम्रो कलाकारहरूको मेहनत, अनुशासन, र जोशले भविष्यका कार्यक्रमहरूका लागि प्रेरणा प्रदान गर्नेछ। सीमित स्रोत र समयका बाबजुद, प्रत्येक कलाकारले आफ्नो हृदय र आत्मा प्रस्तुतिमा समर्पित गरेका थिए, जसको नतिजा साँच्चिकै असाधारण रह्यो। मैले आयोजक, सहभागीहरू र सम्पूर्ण समुदायलाई तिनीहरूको समर्थन र प्रोत्साहनको लागि कृतज्ञता व्यक्त गर्न चाहन्छु। म आशा गर्छु कि यसले भविष्यमा थप सांस्कृतिक कार्यक्रमहरूलाई प्रेरणा प्रदान गर्नेछ।”

आचार्य पण्डित दीपक खरालले भने “स्वास्थानी बरत कथा केवल धार्मिक शास्त्र मात्र होइन; यो एक पवित्र परम्परा हो जसले अनगिन्ती पुस्ताहरूलाई मार्गदर्शन गर्दै आएको छ, जसले हामीलाई भक्तिभाव, धर्म र भगवान शिव र देवी पार्वतीको दिव्य मिलनको बारेमा सिकाउँछ। यो हाम्रो नैतिक र आध्यात्मिक कर्तव्य हो कि यो परम्परा भविष्यका पुस्ताहरूको हृदयमा जीवित रहोस्, चाहे हामी संसारको जुनसुकै कुनामा पनि रहौं।”

“अमित जीको प्रयास जसले स्वास्थानी बरता कथालाई एक अद्वितीय सांगीतिक नाटकमार्फत जीवन्त बनायो, साँच्चिकै प्रशंसनीय छ। नेपाली प्रवासी समुदायको इतिहासमा यो पहिलो पटक हो, जब हाम्रो पवित्र कथा यति रचनात्मक र आकर्षक तरिकामा प्रस्तुत गरिएको छ, विशेष गरी हाम्रो युवाहरू र बालबालिकाहरूको संलग्नतासँग। तिनको समर्पण, दृष्टिकोण र समुदायलाई आध्यात्मिक र सांस्कृतिक पहलहरूसँग प्रेरित गर्ने क्षमता हामी सबैको लागि गर्वको कुरा हो। मैले नाटकमा भाग लिने अवसर पाएको थिएँ र म भन्न सक्छु कि यो केवल एक प्रदर्शन मात्र होइन, तर हामी सबैका लागि एक गहिरो आध्यात्मिक यात्रा थियो। अमित जीको प्रयासलाई हाम्रो सांस्कृतिक संरक्षणको माइलस्टोनको रूपमा सम्झना गरिनेछ।”

कार्यक्रम संयोजक पण्डित उद्धब शास्त्रीले पनि शाहको प्रयासको सराहना गर्दै भन्नु भने, “अमित प्रताप शाहजी को संस्कृतिक संरक्षण प्रतिको समर्पण हाम्रो सम्पूर्ण नेपाली समुदायका लागि एक आशीर्वाद हो। साथई यस वर्षको यो महोत्सवमा वक्तिगत रूपमा उहाको परिवारले गरेको दान र सहयोग सबैभन्दा ठूलो उपलव्धी हो । यति मात्र होइन, गत रविवार देखाईएको अद्वितीय सांगितिक नाटकको सिर्जना र प्रस्तुतीले विशेष गरी हाम्रा बालबालिकालाई धर्म मा जोड़न मद्दत गर्दछ ।यसले अमित शाह र उनको सनातन सस्कृति प्रतिको गहिरो प्रतिबद्धता प्रमाणित गर्दछ। उनी वास्तवमा भगवानका संदेशवाहक हुन्, जसले समाजलाई सधैं अग्रगमनमा लग्नेछ । अमितजी प्रायः पछाडि रहि हाम्रो समुदायलाई माथि उठाउन अनवरत काम गर्नु हुन्छ ।वहाँको कडा मेहनत केवल प्रशंसायोग्य मात्र होइन, अनौठो र अतुलनीय पनि छ ।”

“म सदैव अमितजी संग काम गर्न खुसी छु। यस वर्ष, न्यूयोर्क स्वास्थानी महोत्सवको मुख्य आयोजना समितिको रणनीति र बाह्य सम्बन्ध समन्वयकको रूपमा, पहिलोपटक उनी द्वारा गरिएका अद्वितीय प्रयासहरू मैले प्रत्यक्ष देख्न पाएको छु। उहाँका प्रयासहरूले हाम्रो पहुँचलाई महत्वपूर्ण रूपमा वृद्धि गराएको छ र हाम्रो सांस्कृतिक उपस्थितिलाई हाम्रो समुदाय बाहिर पनि बलियो बनाएको छ।” शास्त्रीले थपे ।

महोत्सवको अन्तिम हप्ता छ, आयोजकहरूले सबैलाई नेपाली संस्कृति, विश्वास र एकताका यस ऐतिहासिक उत्सवमा भाग लिन आह्वान गर्छन्।