कञ्चनपुर। जलवायु परिवर्तनका बढ्दो चुनौतीहरूसँग जुध्न र स्थानीय समुदायलाई थप सुरक्षित एवम् सक्षम बनाउन कञ्चनपुरको वेदकोट नगरपालिकामा एक ऐतिहासिक कार्यक्रमको शुभारम्भ गरिएको छ। “चौधर जलाधारमा जलवायु उत्थानशीलताका लागि स्थानीय अनुगमन, पूर्वानुमानमा आधारित पूर्वकार्य एवम् प्रविधिका अवयवहरु” नामक एक दिवसीय कार्यशाला गोष्ठी सम्पन्न गरिएको छ। यस पहलले चौधर नदी बेसिन र वरपरका बाढी तथा कटानको उच्च जोखिममा रहेका समुदायहरूका लागि नयाँ आशा जगाएको छ।

वेदकोट नगरपालिकाका नगर प्रवक्ता एवम् वेदकोट–५ का वडा अध्यक्ष चित्र देव भट्टको सभापतित्वमा सम्पन्न उक्त कार्यशालामा नगरपालिकाका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत हरि दत्त भट्ट प्रमुख अतिथि रहनुभएको थियो। कार्यक्रमको मूल उद्देश्य जलवायु परिवर्तनका कारण सिर्जित जोखिमहरू, विशेषगरी चौधर नदीमा आउने बाढी र कटानलाई न्यूनीकरण गर्न स्थानीयस्तरमा नै अनुगमन, पूर्वानुमान र पूर्वकार्य प्रणालीको विकास गर्नु रहेको छ। यसका लागि अत्याधुनिक प्रविधिको अधिकतम प्रयोग गरी समुदायलाई समयमै सचेत गराउने र सम्भावित क्षतिलाई सकेसम्म कम गर्ने रणनीतिमाथि जोड दिइएको छ।

कार्यक्रममा नेपाल राष्ट्रिय समाज कल्याण संघ (एनएनएसडब्ल्यूए) का सुदृढ परियोजना संयोजक राजकुमार सुनारले यस पहलको दूरगामी महत्व र यसले स्थानीय समुदायमा पार्ने सकारात्मक प्रभावबारे विस्तृत रूपमा प्रकाश पार्नुभएको थियो। उहाँले जलवायु उत्थानशीलताका लागि स्थानीय क्षमता अभिवृद्धि गर्नुको विकल्प नरहेको औंल्याउनुभयो। सोही क्रममा डीसीएका व्यवस्थापक दिनेश गुरुङले पनि यस परियोजनामा आफ्नो संस्थाको भूमिका र यसको दीर्घकालीन प्रभावबारे जानकारी गराउँदै सहयोगी संस्थाका रूपमा निरन्तर साथ दिने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्नुभयो।

जल तथा मौसम विज्ञान विभागकी मौसमविद् बिनु महर्जनले कार्यक्रमको प्राविधिक पक्षलाई सशक्त बनाउँदै प्रभावमा आधारित मौसम पूर्वानुमानको महत्व र मौसम पूर्वानुमान महाशाखाले गर्ने कार्यहरूबारे विस्तृत प्रस्तुति दिनुभएको थियो। उहाँले महाशाखाले जारी गर्ने विभिन्न बुलेटिन, पूर्वसूचना प्रणाली र तिनको उचित प्रयोगबाट कसरी मानवीय तथा भौतिक क्षति कम गर्न सकिन्छ भन्ने बारेमा सहभागीहरूलाई जानकारी गराउनुभएको थियो। त्यसैगरी प्रभाव तालिका निर्माण र जोखिम सञ्चार वृक्ष निर्माण लगायतका महत्वपूर्ण अवधारणामाथि छलफल हुनुले यस परियोजनाको व्यवहारिक पक्षलाई थप बल पुगेको छ।

कार्यक्रममा वेदकोट नगरपालिकाका विपद सम्पर्क व्यक्ति सुनिल चन्दले गत वर्ष चौधर नदीले पुर्याएको क्षतिको विवरण प्रस्तुत गर्नुभएको थियो। उहाँले नदीको तल्लो तटीय क्षेत्रमा बसोबास गर्ने समुदायले हरेक वर्ष भोग्नुपरेको डुबान र कटानको समस्याबारे जानकारी गराउँदै यस्ता कार्यक्रमहरूको अपरिहार्यतामाथि जोड दिनुभयो। उहाँले विगतका अनुभवबाट पाठ सिक्दै भविष्यका विपदबाट बच्नका लागि सबै पक्षको सहकार्य आवश्यक रहेको धारणा राख्नुभयो।

कार्यक्रमको समापनमा बोल्दै वेदकोट नगरपालिकाका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत हरि दत्त भट्टले यस महत्वपूर्ण कार्यक्रमको लागि एनएनएसडब्ल्यूए, डीसीए नेपाल लगायतका साझेदार संस्थाहरूलाई हार्दिक आभार व्यक्त गर्नुभयो। उनले भने, “यो कार्यक्रम केवल एउटा शुभारम्भ मात्र होइन, यो वेदकोट नगरपालिकाका बासिन्दाको सुरक्षित भविष्य निर्माणका लागि चालिएको एउटा महत्वपूर्ण कदम हो।” उनले यस परियोजनालाई सफल बनाउन नगरपालिकाको तर्फबाट पूर्ण सहयोग रहने प्रतिबद्धता पनि व्यक्त गर्नुभयो।

चौधर नदी बेसिनमा पर्ने वेदकोट नगरपालिकाका अन्य चारवटा समुदाय र तल्लो तटीय क्षेत्र अन्तर्गत पर्ने बेलडाँडी गाउँपालिकाका बस्तीहरू समेत हरेक वर्ष डुबान र कटानको मारमा पर्ने गरेका छन्। यस परियोजनाले यी सबै जोखिममा रहेका क्षेत्रहरूमा जलवायु उत्थानशीलता अभिवृद्धि गर्न, स्थानीय समुदायलाई सशक्त बनाउन र दिगो विकासको लक्ष्य हासिल गर्न महत्वपूर्ण योगदान पुर्याउने विश्वास लिइएको छ। यो पहलले विपद पूर्वतयारी र प्रतिकार्यमा स्थानीय सरकार, नागरिक समाज र समुदायबीचको समन्वयलाई थप सुदृढ बनाउने अपेक्षा गरिएको छ।

कार्यक्रममा वेदकोट नगरपालिकाभित्रका विभिन्न वडाका वडा अध्यक्ष, वडा सदस्य तथा कार्यपालिका सदस्यहरू लगायत एनएनएसडब्लुए, डिसिए, आइएचआरआर र नक्सा प्रालीका प्रतिनिधिहरूको सहभागीता रहेको थियो।