​यो जीवनमा कुनै एक चिज मागे म पुर्याइ दिन्छु भन्छन भगवानले भने मभन्ने थिए- जीवन लामो होस् तर त्यो जीवनको अन्तिम क्षण सम्म म आफ्नीआमाको हँसिलो अनुहार देख्न पाइ रहूँ।

कारण धेरै छन् तर प्रमुख कारण योहो कि म आफ्नी आमा कै एक अंश हुँ र सृष्टिकर्ता बिनाको मेरो अस्तित्वअर्थहीन पाउँछु।

मेरी आमा मेरो जीवनको सृष्टिकर्ता मात्र हैन।

मेरो शिशुकालका संवेदनशील समय र परिस्थितीहरुको संरक्षक अनि बाल्यकालबाटै ज्ञान संस्कारको ज्योतिले सबै कुकर्मका सम्भावित बाटोहरुको नाश गर्नेअर्थात ब्रम्हा, बिष्णु र महेश्वर सबै उनै हुन्।

हरेक घरमा देवता आँफै आउननभ्याउने भएर त होला, हरेक मानव जीवन लाई आफ्नी आमा सँग जोडेर पठाइ दिएका, घर-घरमा आमा दिएका। अनि आनन्ददायक कुरा यो छ कि सबै सन्ततीलाई आ-आफ्नी आमा प्यारी अनि हरेक आमालाई आफू भन्दा प्यारा आफ्ना सन्तान।

यस्ती आदरणीय आमालाई म कहिले प्रकृति सँग जोडेर हेर्छु त कहिले जीवनसँग। तर सबैमा सर्वोच्च नै पाउँछु।

आमा तिमी नदी हौ, ममताकी। तिमी सागर हौ, मातृप्रेमकी। अनि महासागर हौ स्नेह र करुणाकी। सन्तानको निमित्त आफ्नो लागि केही पनि नराख्ने तिमी मात्र त हौ भगवान, यो दुनियाँकी। तर यो बुझ्न त्यति सजिलो रहेनछ। गल्ती गर्दा अरुको अगाडि मलाई पिट्थ्यौ, म रुन्थें तर मलाई पिट्ने आमा तिम्रो आँखामा पनि आँशु किन आउँथ्यो, म बुझ्न सक्थिन। घरमा अन्न-सब्जी सकिंदा समेत पाहुना-पाछा र कदाचित् माग्नेहरुको लागि समेत कसरी खाना पुर्याउने गर्थ्यौ, त्यो मैले कहिल्यै बुझ्न सक्थिन। तिम्रो कला र बिveक कति अतुलनीय छ आमा। म सानो थिए, तिमी त धेरै ठूली। तर तिमी ठूलीभए पनि मेरो कचौरामा दुध तिम्रोमा भन्दा सधैं किन धेरै हुन्थ्यो, म कहिल्यै बुझ्थिन। तिम्रो माया कति अपार छ। कैयौँ पटक आधा पेट त कहिले भोकै सुथ्यौ तर म कहिल्यै भोकै सुतेको जान्न परेन। छर-छिमेकी कहाँ किन गई रहन्थ्यौ होली? सायद मेरै लागि पो थियो कि? त्यो म कहिल्यै बुझ्न सकिन। सन्तानको निम्ति तिम्रो मातृस्नेह कति आदरणीय छ, त्यो म बल्ल बुझ्दै छु। भाँडा भरी तरकारी हुन्थ्यो, सबैले खाएर उठ्थे, अनि अन्तिममा आफ्ना लागि केहि रस बनाइ रहेकी हुन्थ्यौ। मलाई लग्थ्यो तिमीले छुट्टै बिशेष केहि बनाएर खाने गर्दथ्यौ, म कति अबुझ थिए। स्थिति जस्तो सुकै होस्, गोठका गाई, बाख्रा त भोकै सुत्न परेन, मलाई किन भोकै सुत्न दिन्थ्यौ र आमा तिमीले? त्यो त म अहिले बल्ल सोच्दै छु अनि त्यसैले त भन्दै छु कि तिमी मेरी मात्रै हैन जगतकी भगवान् हौ।

​धेरै चिन्तन पश्चात मेरो अबुझ मस्तिष्कले निस्कर्ष निकाल्दछ – यो सबै तिमीले मात्र गर्न सक्दछौ किन भने तिमी “आमा” हौ। थोरै बुझे पनि यो शब्द को अर्थ खोजेर नै सकिदो रहेनछ। म जति नै घोत्लिएर सोचुँ, अनि मेरो मनोबेग जति नै रफ्तारमा दौडियोस्, तिमो मातृप्रेमको हिसाब गणना गर्न सकिदैन। तिम्रो देदीप्यमान ममताको गहिराइ नाप्न सकिदैन। अनि म जतिसुकै पढुँ, तर तिम्रो बयान गर्ने उच्च-शब्द नै पाउँदिन। अनि मेरोअन्तरमनमा एक प्रश्न सृजना हुन्छ– आखिर आमा तिमी को हौ?

म फेरी बाल्यकाल सम्झन्छु। म रिसाइ बसे तिमी बोलाई रहन्थ्यौ। म बोली रहे तिमी सुनी रहन्थ्यौ। मेरो आँखामा आँशु देखे पनि तिमी रुन्थ्यौ, म खुशीले पागल हुँदा पनि तिमी रुन्थ्यौ, म कसरी बुझुँ कि तिमी को हौ!

​महिनौ पेटमा राखेर जन्म दियौ। मेरा प्रत्येक रातहरुमा आफु जागेर सुतायौ। मेरा प्रत्येक रुवाइमा आत्तियौ, हाँसोमा रमायौ। म सानो नाजुक फूल जस्तो नाबालकलाई यति ठूलो बनाउदा सम्म कति दु:ख खेप्यौ, त्यो त कल्पना बाहिरको कुरा रहेछ। त्यो मातृ-ॠण घटाऊन म आमा को लागि के गरेँ त भनि सोच्दा आज म अहँ त्यस्तो केही पाउँदिन।

म त यति अभागी रहेछु कि मैले पहिलो पटक “आमा” भनेर कहिले बोलाएँ भन्ने पनि याद छैन। चाहे म संसार देखुँ, तर तिम्रो जस्तो सुन्दर अनुहार म कहीँ कतै देख्न पाउँदिन। उन्नतिको शिखर र सबैको वाह वाहमा बाँचु, तर मेरो लागि तिम्रो जस्तो खुशीको मिठो हाँसो म कहीँ-कसै बाट पाउँदिन। मायाको भोक र प्रेमको प्यासले चाहे सारा संसार चहारुँ, तर तिम्रो काखको न्यानोको असीम आनन्द र संरक्षण म कहीँ पाउदिन। स्वर्गिय आनन्दको बैभव-गगनमा नाचुँ, रमाउन खोजुँ तर तिम्रो कपडाको जस्तो दिव्य सुगन्ध म कहीँ भेट्दिन। आमा म तिमीलाई ममताकी नदी मान्दछु, मातृप्रेमकी सागर र अनि ममता र करुणाकी महासागर पनि मान्दछु।

म उपमा तिमीलाई धर्तीको दिन्छु। तुलना केवल पृथ्वी सँग मात्र हैन पुरा ब्रम्हाण्ड सँग गर्दछु। तर जे भने पनि तिम्रो निम्ति यि सबै शब्द र शब्दभावहरु फिक्का र अमूर्त लाग्न छोड्दैन। खै कुन शब्दले बयान गरुँ आमा कि तिमी को हौ?!

अन्तत: म निष्कर्श निकाल्दछु आमा! तिमी चाहे जो सुकै होउ, तर मेरो लागिआदिदेवी हौ जसलाई म सधैं शिर्शस्थानमा राखेर पूजा गर्न पाइ रहूँ।

मातृ-औँशी/आमाको मुख हेर्ने दिनको सबै जनालाई धेरै-धेरै शुभकामना, सम्पूर्ण माताहरुलाई हृदयभावले प्रणाम !