तपाइ अमेरिकामा प्रबासि नागरिक हुनुहुन्छ​? अमेरिकाको नागरिकता लिनु भ​एको छ​? अमेरिकाको नागरिकता नेचुरलाइज्ड प्रक्रियाबाट प्राप्त गर्नु भ​एको हो? के तपाइ अमेरिकाको ग्रिनकार्ड होल्डर हुनुहुन्छ​? के तपाइसङ्ग ग्रिनकार्ड छ​? के तपाइ अमेरिकामा अझै भिषामा बसिरहनु भ​एको छ​? वा के तपाइसङ्ग वर्क पर्मिट अर्थात काम गर्ने अनुमति कार्ड छ​? के तपाइसङ्ग सोसियल सेक्युरिटी कार्ड छ​? वा तपाइ २ बर्ष वा सो भन्दा माथि देखि अमेरिकामा बसिरहनु भ​एको छ तर तपाइसङ्ग कानुनि हैसियतले बस्ने आधार गुमिसकेको छ वा तपाइ कागजबिहिन अबस्थामा अमेरिकामा बस्दै आउनु भ​एको छ​? वा तपाइ अनडकुमेन्टेड इमिग्रेन्ट हुनुहुन्छ​? तपाइ वा तपाइ र तपाइको परिवार माथि उल्लेखित जुनसुकै स्ट्याटसमा रहनु भ​ए पनि अहिले भर्खरै अमेरिकन नया राष्ट्रपति डोनाल्ड जे ट्रम्पको आप्रबासि, कागजसहित र कागजबिहिन प्रबासिमा  फैलिदै गरेको त्रास र भबिश्यको चिन्ता र चासो एबम जातिय आधारमा मुस्लिम ७ मुलुकका मुस्लिमहरु माथि गरिएको निषेध र अमेरिकन अदालत द्वारा भ​एको निस्तेजको चर्चा, परिचर्चा एवम यसमाथिको उग्र बिबाद​, दन्द र ससकित अबस्था बिद्यमान छ अहिले अमेरिकामा। अमेरिकामा रहेका प्रबासि चाहे नेपालि हुन, चाहे अन्य नै अहिले यिनै प्रबासि समुदाय​, उनका परिवार​, आफन्त एबम शुभचिन्तकहरु अमेरिका र ससार भर नै चिन्चित​, त्रासदि छन अहिले। यसबाट कसरि आफु र आफ्ना परिवारल​ऐ सुरक्षित राख्न सकिन्छ र भबिश्यमा समस्या आइहालेमा कसरि बच्ने सबालमा चिन्ता र चासो बढिरहेको मैले पाएको छु। यसैलाइ आधार मानि अमेरिकामा रहेका नेपालि प्रबासि हरु चाहे नागरिकता नै लिएका किन नहुन, ग्रिनकार्ड नै किन नहुन वा उनिहरुसङ्ग कागज नभ​एकाहरुलाइ कसरि बच्न सकिन्छ त?  कसरि त्यारि अबस्थामा आफुलाइ राख्न सकिन्छ त भन्नका खातिर ९ वटा उपाय​, सुझाबहरु र तरिकाहरु यस लेखमा समेट्ने प्रयास गरेको छु। के हुन त ति ९ मुल उपाय र मन्त्रहरुः

१) नेचुरलाइज्ड अमेरिकन नागरिक प्रबासिहरुः यदि तपाइको जिब्रो, छाला, बोलि र हेराइ बिदेशि वा बाहिरको एक्सेन्ट छ र तपाइ अमेरिकाको १०० माइल सिमानामा ट्राभल गरिरहनु भ​एको छ वा तपाइ घर बाहिर निस्कनु भ​एको छ भने चाहे त्यो समुन्द्रि तटमै किन नहोस, यस्तो अबस्थामा तपाइसङ्ग आफ्नो पासपोर्ट​, पासपोर्ट कार्ड वा नेचुरलाइजेशन नागरिकताको प्रतिलिपि वा ओरिजिनल साथमा बोक्न नभुल्नु होला। अमेरिकामा रहेका प्रबासिहरुमा हुनसक्ने धरपकड​, खोजतलासि वा डिपोर्टेशनको सभाबित घटनालाइ पुर्बानुमान लगाउदै वा तयारि अबस्थामा रहन यस्ता प्रमाण सहितका कागजहरुको प्रतिलिपि आफ्नो बासस्थान​, घर वा एपार्टमेन्ट वा सुरक्षित स्थल जस्तै बैङ्कको लकर बक्समा राख्न नभुल्नु होला। सुरक्षा निकाय​, प्रहरि, यु एस इमिग्रेशन एन्ड कस्टम इनफोर्समेन्टले खोजतलासि गर्दा आफ्नो प्रमाण आफुसङ्ग राख्नु उत्तम हुनेछ जसबाट अनाबश्यक पाइने दुखबाट मुक्ति मिल्नेछ​।

२) ग्रिनकार्ड​(स्थायि बासिन्दा):- अधिकाश प्रबासि, मानिस वा ग्रिनकार्ड भ​एका प्रबासिहरुलाइ यो थाहा नहुन सक्छ कि अमेरिकन फेडेरल सरकारको कानुनको ८ यु एस सि १३०४(इ)अन्तर्गत तपाइ बिदेशि नागरिक हुनुहुन्छ र तपाइसङ्ग अमेरिकि ग्रिनकार्ड छ भने उक्त ग्रिनकार्ड तपाइले हरबखत आफ्नो पहिचानका निम्ति बोकेर हिड्नु जरुरि हुन्छ​। उक्त कार्ड जुनसुकै बेला र जहासुकै आबश्यक परे देखाउन जरुरि हुन्छ​। यसको प्रतिलिपि घरमा वा बासस्थानमा राख्न राख्दा राम्रो हुनेछ​। यो कार्ड हराएमा प्रतिलिपि प्राप्तिका लागि फेरि निबेदन दिदा शुल्क तिर्नु पर्ने र प्राप्त गर्न समय लाग्ने हुन्छ र कहिलेकाहि त झन्झटिलो हुने हुन्छ​। यदि तपाइको ग्रिन कार्डको मिति गुज्रिदैछ भने ६ महिना अगावै नबिकरणका लागि निबेदन दिदा राम्रो हुनेछ र यो अबसर एक नबिकरण कार्यकाल १० बर्षका लागि मात्रै प्राप्त हुनेछ​। यसको सट्टा ग्रिन कार्ड प्राप्त गरेको ५ बर्षमा नेचुरलाइजेशन प्रक्रिया अन्तर्गत नागरिकताको निबेदन दिन सकिनेछ​।

३) कानुनि रुपमा रहेका ननइमिग्रेन्ट​(डि ए सिए, यु भिषा, इएडी, भिजिटर्स​, बिद्यार्थि तथा एच वान बि आदि):- वर्क पर्मिट कार्ड वा कागजात​, आइ-९४ कार्ड​, प्रबेश अनुमति सहितको पासपोर्ट स्ट्याम्प वा कानुनत बसेको प्रमाणहरु साथमा हरदम बोकिरहनु जरुरि छ​। ओरिजनल प्रमाणहरु साथमा राख्ने र प्रतिलिपि कुनै सुरक्षित स्थानमा राखिरहनु होला।

४) कागजबिहिन इमिग्रेन्ट जो २ बर्षभन्दा बढि अमेरिकामा बसेका छन​: यदि तपाइ अमेरिकामा २ बर्ष वा सो भन्दा माथि बसेको प्रमाण र आधारहरु सङ्गै राख्न नभुल्नु होला। किन र के का लागि त​? राष्टपति ट्रम्पले भर्खरै डिपार्टमेन्ट अफ होमल्याण्ड सेक्युरिटीलाइ अमेरिकामा २ बर्ष वा सो भन्दा माथि बसेका, पासपोर्ट एक्सपायर्ड भैसकेका, एसाइलमका निबेदन नदिएका वा छुटेका र जो सङ्ग आफु २ बर्ष रहेको आधारहरु देखाउन सक्दैनन ति कागजबिहिन इमिग्रेन्टलाइ हटाउने, निकाल्ने रणनिति, मनसाय सहितको आदेश अन्तर्गत कुनैपनि बेला  इमिग्रेशन इन्फोर्समेन्ट निकायले अप्ठेरो पार्न सक्ने अबस्था सिर्जना हुनसक्छ र धरपकड नहोला भन्न सकिन्न पनि। यस्तो अबस्थामा जो सङ्ग कागज छैन उनिहरुले आफुलाइ तयारि अबस्थामा राख्न जरुरि छ​। त्यसबेला तपाइसङ्ग तपाइले तिरेको फोन​, बिजुलिबत्ति, पानि बिल रसिद, मेल वा अन्य कागजात जसले तपाइ अमेरिकामा रहेको प्रमाण जुटोस। तर तपाइले काम गर्दा वा तनाखा बुझ्दा अर्काको नाम र डकुमेन्ट प्रयोग गरिरहनु भ​एको छ भने पे स्टब देखाउदा होसियारि अपनाउनु होला नत्र अर्को कानुनि दुख ब्यहोर्नु पर्ने हुनसक्छ​। तपाइसङ्ग पारिवारिक योजना, मानसिकता तयारि अबस्थामा राख्नु होला र आबश्यक प्रमाणहरु सङ्गै राख्नुहोला जुनसुकै बेला तपाइले झेल्नु पर्ने धरपकड वा झमेलामा कानुनि सहायताका लागि आबश्यक पर्ने जानकारिहरु तपाइको साथमा रहिरहोस​।

५) कागजबिहिन इमिग्रेन्ट यदि २ बर्ष भन्दा कम अमेरिकामा बसिरहनु भ​एको छ भनेः दुख लाग्दो कुरा राहि के छ भने यदि तपाइसङ्ग कागज छैन र २ बर्ष भन्दा कम अमेरिकामा रहनु भ​एकोम अबस्थामा तपाइसङ्ग तयारि र योजना हुनु जरुरि छ​। यदि तपाइ समातिनु भयो तपाइ यो कन्डिशनमा हुनुहुन्छ भने तपाइ पुर्ब तयारिमा रहनु उत्तम हुनेछ​। यदि तपाइ समातिनु भयो भने तपाइको परिवारले वा आफन्तले यु एस इमिग्रेशन एन्ड कस्टम इनफोर्समेन्टको थुनुवा वेभसाइटमा तपाइको नाम हेर्न र देख्न सकुन जसले तपाइको अबस्था र आबश्यक कानुनि पहलका लागि कदम चाल्न सकियोस​। यदि तपाइलाइ इमिग्रेशन निकाय तथा अफिसले बण्ड धरौटिमा निस्कन दिएन भने वा तपाइल​ऐ घर फर्कन त्रास छ भने तपाइले आफ्नो अबस्थाको जानकारि आफ्नो परिवार वा आफन्तलाइ दिन सकियोस​।

६) कागजबिहिन इमिग्रेण्ट जो १० बर्ष अमेरिकामा बसेका छन र साथमा नालबच्चाहरु पनि छन भनेः यदि तपाइ १० बर्ष वा सो भन्दा माथि कागजबिहिन अबस्थामा अमेरिकामा बसिरहनु भ​एको छ भने तपाइलाइ डिपोर्टेशन वा निस्कासनको रद्द गराउने कानुनि अधिकार हुनेछ​। तर यसका लागि तपाइसङ्ग आफ्ना बसाइका आधार र कागजहरु दुरुस्त राख्नु होला। जसबाट तपाइलाइ बन्ड धरौटीमा सजिलो हुनेछ र कानुनि सहायताका लागि पनि। तर तपाइसङ्ग तपाइका कागजहरु ब्यबस्थित छैनन भने तपाइलाइ कठिनाइ मात्रै होइन तपाइको कानुनि आधारहरु समाप्त भै तपाइलाइ निकाल्न सक्दछ​।

७) अमेरिकन अनागरिक​( ग्रिनकार्ड​, भिषा वा अनडकुमेन्टेड प्रबासि) जो सङ्ग कागज छैन र अपराधमा सम्लग्न छ वा अदालतबाट दन्डित भैसकेको अबस्था वा गिरफ्तारि भ​एको अबस्थामाः यदि अपराध गरेको छ​, अदालतबाट दन्डित भैसकेको छ वा गिरफ्तारि परेको अबस्थामा आइ सीले थुनेर राखेको छ भने यस्तो अबस्थामा धेरै कमै बण्ड धरौटिमा निस्कने अबस्था हुन सक्दछ​। यदि रिमोभलबाट छुटकारा दिएको अबस्था  छ भने यस्तो अबस्थामा बन्ड धरौटिको हकदार दिन सक्दछ​। तर अबस्था र स्थानमा पनि भर पर्ने हुन्छ​। यस्तो अबस्थामा आफ्ना कागजहरु दुरुस्त राख्दा राम्रो हुन सकदछ जसबाट आफ्ना वकिलले बण्ड धरौटि खिजिदिने र कानुनि सहायता दिदा सहज हुन सक्नेछ​।

८) डिपोर्टेशन अर्डर पुर्बका कागजबिहिन इमिग्रेण्ट​:  यदि डिपोर्टेशन गर्ने पुर्ब आदेश छ र तपाइ अमेरिकाका प्रबेश गर्दै हुनुहुन्छ भने तपाइ अमेरिकन फेडेरल सरकारले तपाइलाइ फिर्ति प्रबेशको अपराधमा मुद्दा चलाइ जेलमा राख्न सक्नेछ र जुन डिपोर्टेशनको प्रक्रितिमा भर पर्नेछ र ५ बर्ष सम्म जेलमा राखि फिर्ति पठाउन सक्नेछ​। अहिलेका राष्ट्रपतिले यसखाले र यस प्रक्रितिका केसहरुलाइ अघि बढाउने मत्सद ब्यक्त गरिसकेका छन​। यस्तो अबस्थामा कसरि समाधान गर्ने सम्बन्धमा आफुलाइ तयारिमा राख्दा राम्रो हुनेछ​। त्यस्तै तपाइ अमेरिकामै हुनुहुन्छ र तपाइलाइ डिपोर्टेशनको आदेश भैसकेको अबस्थामा जति चाडो इमिग्रेशन वकिल सङ्ग सम्पर्क राखि आफुलाइ बचाउने तरखर गर्नुहोला। डिपोर्टेशनको मुद्दा उल्टाउन वा पुन फाइल खोल्न इमिग्रेशन वकिलले तपाइलाइ मार्ग खोलिदिन सक्छन​।

९) कागजबिहिन तर आइ सी इको गिरफ्तारिमा परेको अबस्थामाः यस्तो अबस्थामा आफुलाइ मानसिक तयारि अबस्थामा राख्दा राम्रो हुनेछ जसबाट आफ्ना परिवार र आफन्तको हेरचाह​, बच्चा, स्कुल​, सम्पर्क ब्याक्ति र पावर अफ अटोर्निको ब्यबस्था र कानुनि सहायताका लागि बन्दोबस्तिका लागि त्यारि अबस्थामा बस्दा राम्रो हुनेछ​।

अन्त्यमा, यो लेख तपाइहरुलाइ तर्साउने, मानसिक त्रास दिनका लागि नभ​एर भैपरि आउने केसमा, अबस्थामा आफुलाइ होशियारि, तयारि र इमिग्रेशन वकिलको ब्यबस्थाका लागि प्रि इन्फर्म मात्र गरेको हु र जसबाट तपाइलाइ सहयोग​, राहत र समयमा नै आफुलाइ तयारि अबस्थामा राख्न मद्दत पुगोस पुग्न सकोस भन्ने मेरो अभिप्राय हो। मलाइ लाग्दछ कि यसबाट यो अध्ययनले धेरैलाइ लाभ पुगोस पनि।