यहाँ स्थापित उद्योगले किसानको दूध सङ्कलन गरेर घ्यू र छुर्पी उत्पादन गर्दै आए पनि उत्पादित वस्तुले बजार नपाउँदा ठूलो समस्या देखिएको हो । उत्पादित वस्तुको ठूलो बजार भनेकै काठमाडौँ भएको र त्यहाँ भूकम्पले क्षति पु¥याएपछि बजार नपाएको उद्योगीहरुको गुनासो छ । पूर्वका किसानको मुख्य आयस्रोत भनेको चिज, छुर्पी र घ्यू रहे पनि बिक्री गर्ने ठाउँ नहुँदा उद्योगमा समस्या आएको किसानको गुनासो छ

हाल इलाम र पाँचथरका उद्योगीहरु सङ्गठित हुँदै हिमालयन चिज उत्पादक सङ्घ नै गठन गरेका छन् । तर यसको मुख्य बजार भूकम्पले क्षति पु¥याएपछि ठूलो समस्या आएको व्यापारी तोया महतको भनाइ छ । इलाम सुलुबुङका विनोद खतिवडाले एक वर्षअघि खतिवडा पशुपालन तथा डेरी उद्योग सञ्चालन गरेका थिए । तर अहिले उत्पादित वस्तुले मूल्य नपाउँदा किसानलाई दूधको मूल्य भुक्तानी गर्नसमेत समस्या भएको बताउनुभयो ।

दैनिक करिब तीन सय लिटर दूध सङ्कलन गर्दै आउनुभएका खतिवडाले भूकम्पका कारण बजार नपाएको गुनासो गर्नुभयो । उहाँले सुरुमा तेस्रो मुलुक अमेरिका छुर्पी निकासी गर्दै आउनुभएको थियो । जतिबेला नेपालको छुर्पीले राम्रै मूल्य पाउँथ्यो । “अहिले त्यहाँसम्म लैजान समस्या आएको छ” उहाँले भन्नुभयो ।

पूर्वी पहाडी जिल्लाका उद्योग बन्द हुन थालेपछि दूध बेचेर घर खर्च चलाउँदै आएका किसान निराश बनेका छन् । एक वर्षअघि पाँचथर र इलामका २४ वटा दूध डेरी उद्योगका सञ्चालकहरुले हिमालयन चिज उत्पादक सङ्घ नै गठन गरेर गुणस्तरीय दूधजन्य पदार्थ उत्पादन गर्दै आए पनि बिक्री नहुँदा सङ्घकै औचित्य हराएर जाने अवस्थामा पुगेको उनीहरुको भनाइ छ ।

सङ्घमा करिब सात सय जना किसान आबद्ध भएर प्रतिदिन २० हजार लिटर दूध सङ्कलन गर्दै आएका छन् । उद्योगबाट दैनिक करिब दुई हजार किलो चिज तथा ५०० किलो घ्यू उत्पादन हुँदै आएको बताइएको छ । त्यहाँ काम गर्ने कर्मचारीको समेत अहिले रोजीरोटी गुम्ने अवस्था पुगेको छ ।

दैनिक एक हजार ५०० देखि दुई हजार लिटरसम्म दूध सङ्कलन गर्दै आएका इलाम पशुपतिनगरका टुलु शेर्पाले सम्बन्धित निकायले पहल गर्न सके समस्या समाधान हुने बताउनुभयो ।